Šum na srcu kod dece i beba – simptomi, uzrok, lečenje

Šumovi na srcu nisu uvek znak oboljenja! Brojni fiziološki uslovi dovode do pojave šumova, ali su opet u manjini u poređenju sa brojnim patološkim procesima na srcu čiji je prvi simptom upravo pojava šuma.

Šta je šum na srcu?

Šum na srcu se definiše kao bilo koji drugi zvuk koji se čuje na lekarskom pregledu a da nisu normalni otkucaji srca. Srce normalno kuca u ustaljenom ritmu “lub-dub”, a svaki zvuk van toga ne predstavlja normalnu komponentu srčanog ritma. Normalni otkucaji zapravo predstavljaju punjenje i pražnjenje komora i u medicini se označavaju sa S1 i S2. Šumovi se obeležavaju sa S3 i S4 ( ovo je bitno znati jer se često u lkearskim izveštajima opisuju alfanumerički ).

Šumovi na srcu se često javljaju na rođenju i tada se nazivaju kongenitalni šumovi i uglavnom su beznačajni. Kod starijih osoba, sa druge strane, gotovo svaki šum je patološki – razlog leži u slabljenju kardiovaskularnog sistema i velikom potencijalu za razvoj srčane insuficijencije, što za simptom ima pojavu šuma.

Šum na srcu kod beba – uzrok

Šumovi na srcu kod beba su veoma česti, a uglavnom su povezani sa genetskim oštećenjima srčane funkcije, sa sistemskim oboljenjima majke koaj utiču na dete u stomaku ali i brojne greške u metabolizmu koje nastaju od datuma začeća pa sve do porođaja.

– urođeno uvećanje srčanih komora ili pretkomora

– postojanje patoloških otvora između komora i pretkomora koje onemogućavaju normalan veliki i mali krvotok

– sistemska bolest srca kod beba “Falot tetralogija”

– nedostatak ili višak hromoza ( deca sa Daunovim sindromom su sklona razvoju kardiovaskularnih oboljenja, te je pojava šuma logičan nastavak )

– nedostatak jednog polnog hromozoma kod devojčica ( Tarnerov sindrom ) gde pored brojnih problema sa žlezdama, dolazi i do problema sa srcem

– urođeni nedostatak kolagena, iliti Marfanov sindrom, gotovo obavezno sa sobom vuče pojavu šuma na srcu

– zapaljenje krvnih sudova – Kavasakijeva bolest gde usled istezanja i taloženja bakterijskih toksina dolazi do smanjenja pritiska i pojave šumova

– zloupotreba alkohola od strane majke u trudnoći može da izazove patološki rascep pretkomorskog zida i da izazove pojavu šumova

– infekcije koje nastaju u toku trudnoće, na primer, sifilis se prenosi sa majke na plod u toko samog porođaja, a sam sifilis izaziva brojne posledice na organizma, prvenstveno na srce gde izaziva brojne anomalije

– problemi sa jetrom – uvećana jetra i otok jetre često uzrokuju i srčana oboljenja

Fiziološki šum na srcu

Fiziološki šumovi su karakteristični za decu u razvoju, posebnu sklonost ka razvoju imaju deca koja ulaze u adolescentno doba, zato što se pod uticajem brojnih hormona, menja opšte fiziološko stanje, kao i stnaje srca i krvnih sudova. Usled naglog izduživanja svih krvnih sudova, organa i sistema, dolazi do izmenjene aktivnosti srca što uzrokuje i pojavu šuma.

Šum na srcu kod dece

Ukoliko nije u nedeljama posle rođenja dijagnostikovana srčana mana, onda sama pojava šuma i nije toliko opasna. Dokle god je srce zdravo, ono može da se izbori sa svim patološkim agensima. Ipak, brojna stanja iziskuju poseban oprez jer upravo takva stanja mogu da uzrokuju simptome kao što su šum na srcu i neregularni krvni pritisak.

– razna stanja koja uzrokuju aritmiju, nepravilne otkucaje srca, nedostatak kiseonika i otežano disanje dovode i do nastanka šuma. Uglavnom su to poremećaji vezani za štitnu žlezdu.

– astma i otežano disanje dovode do nastanka šuma koji se često ne prepozna usled prvobitne sumnje na disajne probleme

U svakom slučaju, ukoliko se sumnja na postojanje šuma, potrebno je odraditi dodatnu dijagnostiku – EKG kao i 24očasovni holter u cilju uviđaja u stanje srca i krvnih sudova. Često pomaže i stara, isporbana rutina merenja pritiska na gornjim i donjim ekstremitetima. Ukoliko postoje šumovi i razlika pritisaka je veća od 20, uglavnom se radi o srčanoj isuficijenciji.

Simptomi šuma kod dece

Ukoliko je razlog pojave šumora na srcu neka urođena anomalija ( otvor između pretkomora, otvor između komoira, zamenjeni krvni sudovi, tetralogija Falot i anomalni krvni sudovi ) klinička slika može biti veoma burna. Već par dana po rođenju, uočava se bledilo kože deteta, jako nizak pritisak, a dete veoma teško uzima vazduh i deluje naduto ( prvi znak otežanog disanja je uvlačenje kože u prostore između rebara tokom uzimanja vazduha ). Kod male dece, simptomi su slični simptomima kod odraslih, a koje možete pogledati u nastavku.

Šum na srcu kod odraslih – simptomi

Šum je samo jedan od niza simptoma bolesti srca i krvnih sudova, a i mnoge bolesti raznih sistema organa se ispoljavaju kroz šum i ostale simptome:

– plavo prebojena koža, posebno koža usana i prstiju ruku i nogu

– oticanje u predelu stomaka ili ubrzan dobitak na težini

– kašalj koji traje duže od 10 dana

– gubitak daha, pacijent se napreže da bi uzeo dah

– probadajući bol u grudima

– uvećana jetra

– uvećane vene vrata

– oslabljen apetit i zastoj u rastu ( ovo se odnosi na novorođenu decu )

– povećano znojenje tokom fizičkih aktivnosti ali i tokom odmora

– malaksalost i vrtoglavica

Šum na srcu lečenje

Lečenje se zasniva na oboljenju koje postoji kao uzrok pojave šuma. Ukoliko se radi o šumu kod deteta sa anomalijama srčanih komora i pretkomora, u najvećem broju slučajeva se radi operacija uklanjanja otvora preko kojih veliki i mali krvotok menjaju pravac i smer. Kod male dece i odraslih, uvek se prvo utvrđuje uzrok nastanka šuma. U dosta slučajeva, šum može biti fiziološki tako da se ne mora lečiti.

Posebnu pažnju treba obratiti na adolescente i žene koje ulaze u menopauzu zato što su to izmenjena stanja u kojima je pojava šuma veoma česta. Takođe, trudnicama je potrebno kontrolisati srca tokom svih 9 meseci jer dete u stomaku može vršiti pritisak na majčine krvne sudove te posledično dovesti do niza simptoma koji uključuju i šumove.

Brojni lekovi se koriste u lečenju srčanih oboljenja. Ukoliko se dijagnostikuje srčana insuficijencija, prepisuju se beta blokatori, diuretici, blokatori angiotenzina, inotropni lekovi ( za dizanje pritiska ), digoksin. Ukoliko se razlog srčanog oboljenja sa šumom na srcu, ne može lečiti medikamentima, preporučuju se operacije – operišu se neaktivni i zapušeni krvni sudovi, a nekada se vrši i transplatancija krvnih sudova.

Da li je opasan šum na srcu?

Uzimajući u obzir sve uzroke koji dovode do nastanka šumova, zaključak je da šum može biti simptom opasne bolesti, ali isto tako i postojati usled izmenjenih stanja organizma.

U svakom slučaju, ukoliko imate bilo koji od navedenih simptoma ( pored šuma ), obavezno se obratite kardiologu kako bi na vreme otkrili poremećaj funkcije krvnih sudova i srca i samim tim prevenirali dalja oštećenja.