Lumbalna spondilolisteza simptomi, dijagnoza, komplikacije, lečenje

Saznajte zašto se javlja lumbalna spondilolisteza koji su simptomi, komplikacije, kako se postavlja dijagnoza i koja je trapija…

Za normalnu, anatomsku očuvanost kičmenog stuba, zadužen je pravilan raspored kičmenih pršljenova i diskova između njih koji zglobljavaju pršljenove i štite ih od međusobnog trenja i oštećivanja. Ovakav raspored daje kičmi savitljivost i snagu. Deo kičme koji nosi težinu tela i pomaže pri savijanju, ispružanju i uvijanju tela jeste lumbalni deo kičme. Samim tim što se u lumbalnom delu kičme obavlja veliki broj pokreta, sklon je povredama i oštećenjima, a bol koji se tada javlja sprečava dalje pokrete i ograničava osobu pri svakodnevnim aktivnostima, a vremenom i pri manjem fizičkom naporu.

Kada pri naglom pokretu tela, gornji pršljen sklizne napred u odnosu na donji, dolazi do stanja koje se u medicini naziva spondilolisteza. Spondilolisteza se javlja u vratnom predelu kičme, ali znatno češće i sa znatno više simptoma i bolova u slabinskom ili lumbalnom delu kičme.

Lumbalna spondilolisteza može da dovede do deformacije kičmenog stuba, nemogućnosti pokreta u kičmi i pritiska centralnog kanala kičmenog stuba – kada može doći do pritiska na nervne korenove što dovodi do karakteristične simptomatologije – prenosa bola na područje noge koje je oživčano tim nervom. Taj deo noge postane jako bolan i gubi senzibilitet što kasnije tokom života može da izazove nereagovanje noge na bolne draži i komplikacija.

Najčešći uzroci lumbalne spondilolisteze

Neki od najčešćih uzroka jesu:

– postojanje urođene deformacije zgloba pršljena (u medicini se ovo stanje naziva displastična spondilolisteza)

– povreda pršljena i zglobova nastala u saobraćajnoj nesreći ili pri padu (tzv., traumatska spondilolisteza)

– “stres fraktura” – povreda nastala prevelikim savijanjem u kičmenom predelu (npr., prenošenje teškog tereta ili sezonski poslovi branja jagoda) (istmična spondilolisteza)

– artritis i ostale infekcije kičmenog stuba

– defekat nastao usled abnormalnog tkiva kao što je tumor (patološka spondilolisteza)

– navodi se i genetska predispozicija gde neko od članova uže porodice takođe bole od lumbalne spondilolisteze

Lumbalna spondilolisteza se često javlja i kod dece i adolescenata koji se bave nekim sportom. Sportovi kao što su gimnastika ili dizanje tegova mogu da preforsiraju kičmu i da dovedu do “stres frakture”.

Naravno, usled propadanja gustine kostiju pa i pršljenova, stariji ljudi često mogu da osećaju leđne bolne sindrome, kao što je to lumbalna spondilolisteza.

Lumbalna spondilolisteza – simtomi

Najčešći simptomi jesu:

– bol u donjem delu leđa

– bol koji se širi od leđa ka nadkolenici (tzv. radikularni bol) a koji se može proširiti preko podkolenice sve do stopala

– slabost nogu i stalna potreba za odmaranjem

– otežan hod – pri svakom koraku osoba oseti tišteći bol, tako da osoba često hramlje

– izražena lumbalna krivina kičme i isturena zadnjica

– pojačavanje bola pri savijanju, istezanju ili rotaciji tela

– kijanje i kašljanje mogu da izazovu jak bol u krstima

– bol se može izazvati i kada osoba ustane nakon što je nekoliko sati sedela

– često je sa lumbalnom spondilolistezom udružena i kifoza (kod više od 50% pacijenata) zajedno sa torakolumbalnom lordozom

Lumbalna spondilolisteza često ne daje nikakve simtpome, ali to može imati i kontraefekat jer se blagovremenim lečenjem lumbalna spondilolisteza može kompletno ukloniti.

Koje su komplikacije lumbalne spondilolisteze?

Iako je lumbalna spondilolisteza  oboljenje sa jako dobrom prognozom, kao komplikacija se može javiti sindrom “jašućih čakšira” kada skliznuti pršljen vrši pritisak na čitav snop živaca u kičmenom kanalu.

Ovaj sindorm karakterišu bolovi i slabost u nogama, poremećaj mokrenja i defekacije kao i poremećaj potencije kod muškaraca koja se jako teško leči.

Takođe, usled straha od bola, pacijenti često umeju da leže više nego što je potrebno – tada mišići počinju da propadaju i samo vežbama mogu da povrate stari tonus.

Kako se dijagnostikuje lumbalna spondilolisteza ?

Obično, kod pacijenata nema vidljivih simptoma ili znakova koji ukazuju na lumbalna spondilolistezu. Međutim, pacijent će se požaliti na osećaj bola u leđima, tešku pokretljivost, bol u nogama, što ukazuje na neki od lumbalnih sindroma. Pomoć pri dijagnostikovanju pruža radiologija. Rentgenski se vidi skliznuti pršljen koji je izbačen napred, a procena težine bolesti se vrši na osnovu skliznuća – najblaži stepen i najbolju prognozu ima pacijent kod koga je samo četvrtina pršljena skliznula. U najgorim slučajevima, pršljen je skroz otišao sa svog mesta i pritiska okolne strukture.

Oštećenje nerva lumbalnom spondilolistezom se može dijagnostikovati CT skenerom ili magnetnom rezonancom.

Ponekad je od pomoći i lumbalna mijelografija (radiološki snimak kičmenog stuba u koji se prethodno ubrizgalo kontrastno sredstvo).

Lumbalna spondilolisteza  – lečenje

Lečenje lumbalne spondilolisteze se u početku bazira na uklanjanje simptoma.

– odmaranje i izbegavanje fizičkih aktivnosti i naprezanja – tek nakon naglog poboljšanja dozvoljene su lakše fizičke aktivnost

– fizikalnom terapijom može da se poveća obim pokreta u lumbalnom delu kičme i da se ojačaju mišići prednjeg trbušnog zida koji bi dali potporu kičmi

– antiupalni lekovi mogu da smanje upalu mišića i nerava pritisnutih od strane skliznutog pršljena (brufen, aspirin)

– pacijenti sa bolom, utrnulim nogama i mravinjanjem u predelu nadkolenice mogu da otklone simtpome epiduralnom injekcijom kortikosterioda (kortizon)

– pacijenti sa istmičnom spondilolistezom uspešno otklanjaju simptome nošenjem steznika koji istežu kičmu. Istezanje lumbalnog dela kičme približava razmaknute pršljenove i brže ih sanira

– u kućnim uslovima, a u dogovoru sa lekarom, mogu da se primenjuju terapija ledom, terapijom toplim oblogama i anelgeticima kao što su acetaminofeni (Tilenol) kao i antiinflamatornim lekovima (aspirin).

Za one pacijente sa lumbalna spondilolistezom kojima simptomatska terapija nije dala rezultate, rešenje je operacija. Tip hirurške intervencije zavisi od tipa lumbalne spondilolisteze. Pacijenti sa istmičnom spondilolistezom koji su imali “stres frakturu”, najviše imaju koristi od operacije. Operacija se sastoji od uklanjanja mrtvog tkiva i postavljanjem koštanog grafta na mesto skliznutog pršljena.  Zarastanje nakon operacije traje oko 4 do 8 meseci, i za to vreme, obavezna je fizikalna terapija.

Nakon operacije, ne preporučuje se strogo mirovanje – polako se kreće sa laganim fizičkim aktivnosti, da bi se novi graft navikao na pokrete u kičmi. Vremenom, vežbe se intenziviraju, a ukoliko je pacijent mlada i zdrava osoba, nakon određenog perioda može da se vrati sportu i fizičkim aktivnostima kojima se bavila pre oboljenja i operacije.

Odlazak kod kiropraktičara bez prethodnog savetovanja sa lekarom se strogo zabranjuje, usled mogućeg nastanka komplikacija i začepljenja kičmenog kanala pršljenom koji je lako pokretan.