ALT i AST u krvi (Aspartat aminotransferaza i alanin aminotransferaza) – enzimi jetre povišeni mogući uzroci

Enzimi jetre

Povišeni enzimi jetre su marker inflamacije ili oštećenja ćelija jetre. Upala ili oštećenje ćelija jetre mogu izazvati da enzimi jetre alanin aminotransferaza (ALT) i aspartat aminotransferaza (AST) iscure u krvotok. Blago povišeni ALT i AST su obično otkriveni kod osoba bez simptoma tokom rutinskog testiranja krvi. U principu, normalan raspon za ALT je 7 do 56 jedinica po litru, a normalan rasponi za AST je 10 do 40 jedinica po litru. Blago povišeni enzimi jetre su 2 do 3 puta veći od normalnog nivoa.

AST u krvi

Aspartat aminotransferaza (AST) se normalno nalazi u crvenim krvnim ćelijama, jetri, srcu, mišićnom tkivu, pankreasu i bubrezima. AST enzim se ranije zvao serumska glutaminska oksosirćetna transaminaza (SGOT).

Niski nivoi AST se normalno nalaze u krvi. Kada telesna tkiva ili organi, kao što je srce ili jetra, postanu oboleli ili oštećeni, dodatne količine AST-a se oslobađaju u krvotok. Količina AST u krvi se direktno odnosi na stepen oštećenja tkiva. Posle ozbiljnog oštećenja, nivo AST raste nakon 6 do 10 sati, a ostaje visok oko 4 dana.

Ast nalaz i referentne vrednosti:

Muškarci:

14-20 jedinica po litru (U/l)

Žene:

10-36 jedinica po litru U/l

Povišen AST uzrok

Kada je u pitanju povišen AST uzrok može biti sledeći:

– Oštećenje jetre usled hepatitisa ili ciroze

– Srčani udar ili srčana insuficijencija

– Mnogi lekovi, kao što su statini, antibiotici, hemoterapija, aspirin, narkotici i barbiturati

– Vrlo naporno vežbanje ili teške povrede mišića

– Visoke doze vitamina A

– Oštećenje bubrega ili pluća

– Mononukleoza

– Neke vrste raka.

Alt u krvi      

Alanin aminotransferaza (ALT) se nalazi uglavnom u jetri, ali i u manjim količinama u bubrezima, srcu, mišićima i pankreasu. ALT enzim se ranije zvao serumska glutaminska pirogrožđana transaminaza (SGPT).

ALT u krvi pokazuje da li je jetra oštećena ili obolela. Niski nivoi ALT se obično nalaze u krvi . Ali, kada je jetra oštećena ili bolesna, ona oslobađa ALT u krvotok, pa se javlja enzim alanin aminotransferaza povišen. Većina povećanja nivoa ALT je izazvana oštećenjem jetre.

Testiranje ALT enzima se često vrši zajedno sa drugim testovima koji proveravaju oštećenja jetre, uključujući aspartat aminotransferazu (AST), alkalnu fosfatazu, laktat dehidrogenazu (LDH) i bilirubin. ALT i AST nivoi su pouzdani testovi za oštećenje jetre.

ALT u krvi – referentne vrednosti:

Muškarci:

10-40 jedinica po litru (U/l)

Žene:

7-35 jedinica po litru U/l

Povišen ALT uzrok

Kada je u pitanju povišen ALT uzrok može biti sledeći:

– Oštećenje jetre usled hepatitisa ili ciroze

– Trovanje olovom

– Vrlo naporno vežbanje ili teške povrede mišića

– Izloženost ugljenik tetrahloridu

– Raspad velikog tumora (nekroza)

– Mnogi lekovi, kao što su statini, antibiotici, hemoterapija, aspirin, narkotici i barbiturati

– Mononukleoza

– Nagli rast, naročito kod male dece. Brz rast može uzrokovati blago povišene nivoe ALT enzima.

Alt i ast povišeni

Kada su ALT i AST povišeni, uzroci mogu biti mnogobrojni, a mi ćemo vam navesti najčešće od njih:

Bezalkoholna bolest masne jetre

Bezalkoholna bolest masne jetre je dijagnoza koja se koristi da opiše abnormalnu akumulaciju masti u jetri pojedinaca koji piju malo ili nimalo alkohola. Bolest je uobičajena i većina pojedinaca sa ovom dijagnozom ne pokazuju nikakve znake ili simptome i nemaju komplikacije. To je najčešći uzrok povišenih enzima jetre. Faktori rizika za nastanak ove bolesti obuhvataju gojaznost i dijabetes tipa 2.

Alkoholna bolest jetre

Alkoholna bolest jetre predstavlja povredu jetre kao rezultat zloupotrebe alkohola. Acetaldehid je toksična hemikalija koja se produkuje raspadom alkohola. Svi naučnici se slažu da acetaldehid šteti jetri. Bolest se javlja nakon godina teškog opijanja, ali neće svi teški alkoholičari razviti alkoholnu bolest jetre. Količina alkohola koja se konzumira je najvažniji faktor rizika za razvoj ove bolesti.

Virusni hepatitis

Virusni hepatitis opisuje zapaljenje jetre zbog virusa. Virusni hepatitis se najčešće pripisuje virusu hepatitisa A, hepatitisa B (HBV) i hepatitisa C (HCV). Osobe sa hroničnim hepatitisom imaju povećan rizik da razviju kako cirozu, tako i rak jetre.

Ostali uzroci povišenih enzima jetre:

– upotreba određenih lekova (acetaminofen, aspirin, ibuprofen, kao i antibiotici)

– hemohromatoza (nasledna bolest koja se odnosi na metabolizam gvožđa, kada se javlja abnormalna akumulacija gvožđa u jetri)

– Vilsonova bolest (redak nasledni poremećaj metabolizma bakra)

– mononukleoza (infekcija izazvana Epštajn-Bar-ovim virusom)

– infekcija citomegalovirusom

– autoimuni hepatitis

– produženi kolaps kardiovaskularnog sistema.