Vodena kila ili hidrokela testisa kod beba, dece i odraslih – simptomi i lečenje

Urogenitalne bolesti predstavljaju značajnu grupu bolesti u pedijatrijskoj hirurgiji. Testisi u mnogome govore o opštem zdravlju kod muške dece, a broj stanja u kojima je testis zahvaćen su brojna. Prilikom prvih dana života muške dece, potrebno je redovno kontrolisati da li se testisi nalaze u svojoj kesi, da li su pravilno spušteni, koliko testisa se nalazi u kesi, dali su simetrični, kog su oblika i da li se pritiskom na njih, kod deteta ispoljava simptom bola i nelagodnosti.

Najčešća bolest koja se javlja u pedijatrijskoj urologiji jeste kriptorhizam – nespuštenost testisa koja, ukoliko se ne leči na vreme, odnosno, testisi ne spuste hirurški u svoju kesu, mogu da dovedu do propadanja tkiva testisa i da dovedu do nemogućnosti produkcije semenih ćelija i posledično, nastanka neplodnosti.

Druga grupa bolesti testisa počiva na sadržaju kese u kojoj su dečiji testisi smešteni. Hidrokela, varikokela i hematokela predstavljaju anomalije testisa koje nastaju ne zbog bolesti samih testisa, već zbog krvnih sudova kojima su prokrvljeni.

Hidrokela , odnosno, vodena kila testisa, predstavlja nakupljanje vode u kesi u kojoj su smešteni testisi. Vodena kila na testisu je čest poremećaj kod muške dece a pozitivna stvar kod ovog stanja jeste što i, bez terapijskog tretmana, hidrokela se može adekvatno povući. Hidrokela se najčešće sama povlači do navršetka prve godine života, međutim, kod nekih dečaka, hidrokela može da perzistira i nakon druge godine života.

Vodena kila kod beba i dece – uzrok

Hidrokela kod dece se može razviti i pre rođenja, u prenatalnom razvoju. U normalnim uslovima, u poslednjim danim trudnoće, testisi se simetrično spuštaju u skrotum i sa sobom povlači krvne sudove sa normalnom cirkulacijom. Takođe, oko testisa, uvek postoji određena količina vode koja štiti testise od direktnog povređivanja i sprečava direktno klizanje testisa duž unutrašnje opne skrotuma. U trenutku kada su se testisi potpuno spustili, prestaje ubacivanje fiziološke tečnosti u skrotum i time skrotum dobija normalan oblik. Problem nastaje ukoliko se velika količina tečnosti spustila u skrotum – testisi postaju otežani, a koža skrotuma napeta, što može da izazove sumnju na neka stanja kod kojih se takođe javlja povećani skrotum.

Kada se vodena kila javlja kod dece, starije od 6 godina, odmah postoji indikacija da je došlo do traume. Često, nakon povređivanja pri udarcu ili padu, kao prirodna reakcija povređenih sudova, dolazi do spuštanja vode u skrotum, čime dolazi do pojave novih simptoma. Kada se hidrokela javi kod dece ovog uzrasta, često može izazivati osećaj težine zato što je skrotum dečaka veći od skrotuma beba, te se veća količina vode može nakupiti.

Drugi uzrok nastanka hidrokele kod mladih dečaka jeste zapaljenje – a kao osnovni simptom zapaljenja, oticanje, dolazi do nabreklosti skrotuma koja prolazi nakon primene antibiotske terapije. Stanje usled kojeg najčešće dolazi do razvoja hidrokele kod ovih osoba jeste epididimitis – zapaljenje semenika koje često zahvata testise ( epididimoorhitis ).

Hidrokela – simptomi kod beba i dece

Hidrokela predstavlja asimptomatsku bolest koja se otkriva na pedijatrijskom pregledu. Izgled same kese testisa je drugačiji – usled nakupljanja velike količine vode, koža skrotuma je obezbojena, napeta i tvrda, pedijatar često ne može da opipa testise koji su normalne veličine, ali smešteni iza velikog otečenog dela.

Hidrokela kod odraslih muškaraca i simptomi

Hidrokela je kod odraslih muškaraca najčešće simptom neke ozbiljnije infekcije. Razne seksualno – prenosive bolesti inficiraju semenik i testise. Epididimitis je najčešći uzročnik hidrokele. Pored seksualno – prenosivih bolesti, čest uzrok epididimitisa kod odraslih muškaraca jesu i neseksualne infekcije, dugotrajna terapija amiodaronom i kao komplikacija tuberkuloze. Pored hidrokele (vodene kile), drugi znaci koji ukazuju na infekciju testisa jesu:

– otečena i topla kesa testisa

– javlja se bol testisa, koji najčešće postoji asimetrično, češće na levoj strani

– bolno mokrenje i učestali pozivi na mokrenje

– lažni pozivi na mokrenje

– nemogućnost pravilne erekcije penisa

– bolne ejakulacije

– uvećane limfne žlezde u urogenitalnom predelu

– bol ili nelagodni osećaj u predelu donjeg dela stomaka i male karlice

– krv u semenoj tečnosti

– povišena telesna temperatura

Kako postaviti dijagnozu hidrokele kod dece?

Dijagnozu hidrokele može postaviti i lekar opšte prakse. Učestalost ovog poremećaja doveo je do dobre informisanosti službi doma zdravlja, tako da se deca retko kad šalju subspecijalistima. Da bi se utvrdilo da postoji vodena kila testisa, potrebno je odraditi detaljan pedijatrijski pregled: uočiti anomalije u veličini i obliku skrotuma, napetosti i osećaja bola na pritisak. Kada se ispitaju ovi parametri, potrebno je odraditi ultrazvuk skrotuma, a dopunska ispitivanja se vrše ukoliko se osim prisustva vode u skrotumu uoče granulacije koje ukazuju na bakterijske ili virusne infekcije, kao i na anomalije koje kao simptom mogu dati hidrokelu.

Lečenje hidrokele

Nikakav terapijski protokol. Vodena kila testisa se može prepustiti fiziološkom mehanizmu uklanjanja defekata – ovo se najčešće sprovodi kod novorođenčadi. Pretpostavka je da će se vodena cista na testisu povući najkasnije do kraja druge godine života. Ukoliko hidrokela perzistira, može se vršiti drenaža testisa, ali se ona ne preporučuje do 5.godine života, zato što može narušiti integritet membrane testisa.

Hirurgija. Hirurgija je način lečenja koji se najčešće preporučuje kod male dece kod kojih vodena kila testisa narušava normalno obavljanje svakodnevnih aktivnosti, kao i ukoliko detetu predstavlja veliki teret ( naročito ukoliko je hidrokela teža od 300 grama ).Operacija vodene kile testisa se sastoji od ubacivanja igle kroz donji deo trbušnog zida i tu se usisava količina tečnosti koja ispunjava skrotum. Pri samoj intervenciji, vodi se računa o tome da se ostavi količina tečnosti koja odžava normalno “talasanje” testisa po skrotumu. Operacija hidrokele je krajnje jednostavna, iziskuje lokalnu anesteziju, a u najvećem broju slučajeva nije potrebno ostati u bolnici više dana.

Drenaža. Drenaža se preporučuje kod starijih muškaraca sa hidrokelom. Razlog leži u potencijalnoj opasnosti od širenja infekcije na ostale organe u maloj karlici i na bubrege, to jest, zbog mogućnosti nastanka sepse. Drenaža vodene kile testisa kod odraslih muškaraca se vrši ubacivanjem igle direktno u skrotum i direktnog isisavanja vode iz skrotuma. Pri samoj intervenciji, potrebno je voditi računa u plasiranju igle u predeo koji nije inficiran, kako se ne bi iglom slučajno ubacilo infektivno žarište u skrotalnu kesu.

Skleroterapija vena testisa. Skleroterapija se izvodi tako što se u venu koja vaskularizuje testise ubrizga sklerozantno sredstvo, koji  iritira zid vene i uzrokuje grčenje krvnog suda. Rastvor koji se ubrizgava može biti u tečnom obliku, ili se može ubrizgavati u vidu pene.  Nakon ovog tretmana, dolazi do rast fibroznog tkiva koje sprečava dalje nakupljanje vode u skrotumu. Skleroterapija ne zahteva opštu anesteziju, pacijent se uglavnom uvodi u lokalnu. Skleroterapija se uglavnom preporučuje kad je u pitanju vodena kila testisa kod  muškaraca starijih od 50 godina.