Pareza facijalis (Belova paraliza lica) uzrok, simptomi, dijagnoza i lečenje

Pareza facijalisa (paraliza lica) predstavlja oduzetost sedmog moždanog živca, čime su smanjeni ili onemogućeni mišićni pokreti koji iskazuju svesne i nesvesne izraze lica, a uzroci mogu biti brojni.Ukoliko se probudite sa spuštenim kapkom i iskrivljenim usnama, treba posumnjati na parezu facijalisa.

Ovo oboljenje poznato i kao bellova paraliza i predstavlja oduzetost sedmog moždanog živca, čime su smanjeni ili onemogućeni mišićni pokreti koji iskazuju svesne i nesvesne izraze lica. Nervus facijalis inerviše i ukus na prednjoj trećini jezika, lučenje pljuvačke i suza, kao i mali mišić u srednjem uhu, pa su prilikom upale živca na licu i te funkcije pogođene.

Na kojim se delovima lica pareza facijalisa najčešće manifestuje?

Facijalis ima neobično komplikovan tok vijuga iz unutrašnjosti lobanje kroz slepoočnu kost u uzanom kanalu i izlazi u zaušnu pljuvačnu žlezdu, granajući se u svoje završne grane (čelo, kapci, obraz, usne i vrat).ibog toga broj mišića koji gube funkciju zavisi od mesta na kome je živac oštećen. Tako, ukoliko je zahvaćeno glavno stablo živca, zahvaćeni su svi mišići lica, a ako su oštećene samo pojedine grane, gubitak pokretljivosti biće delimičan. Usled oboljenja mozga (krvarenje, tromboza) jače su pogođeni mišići oko usta nego oni oko oka, a u slučaju tumora u malomoždanom uglu, oduzetost se može razvijati sporo, pa i godinama.

Belova paraliza lica uzrok

Pored pomenutih oboljenja mozga, česti uzroci oduzetosti facijalisa jesu i prelomi lobanje i hronična oboljenja uha (holesteatom), a ređe oboljenja nervnog sistema (kranijalna polineuropatija, multipla skleroza). Zatim, postoje i retki sindromi u kojima je pareza facijalisa deo opšte bolesti, kao što su, na primer, urođene malformacije kod dece, i slično, lako je u prošlosti prehlada odnosno promaja važila kao glavni faktor rizika za ovu bolest, statistička obrada velikog broja slučajeva opovrgava to mišljenje.

Šta je Belova paraliza?

To je poseban i najčešći oblik periferne pareze ili paraliza facijalnog nerva, to jest oduzetost samo jedne polovine lica. Njen uzrok često ostaje neobjašnjen, ali se verovatno javlja kao posledica imunog odgovora na virusnu infekciju. U tom slučaju, kao vid odbrane našeg organizma, dolazi do otoka živca u kostnom kanalu, pri čemu se zaustavljaju nervni impulsi. Pacijenti se obično najpre žale na neodređen bol oko uha i, uglavnom ujutro, zapažaju da jednu polovinu lica ne mogu voljno pomerati.

 Pareza facijalis simptomi bolesti

Uobičajeni simptomi su opuštena polovina lica, čelo koje se ne može nabrati, gornji kapak se ne spušta preko očne jabučice, donji kapak izvrnut napolje, suze cure niz lice jer ne dosežu do suznog kanala u kapku, obraz visi, kao i ugao usana. Dalje, pljuvačka ne može da se zadrži u ustima i curi iz pogođenog ugla usana, a prilikom jela u obrazu se nagomilava hrana. Ne oseća se ukus na prednjoj trećini jezika, a obolelom smetaju i jaki zvuči. U slučaju Belove pareze često su navedeni simptomi blaži nego kad je reč o paralizi. Oni se tokom dva-tri dana mogu pogoršati, a onda nastupa poboljšanje. U redim slučajevima oporavak traje duže od šest nedelja, a u teškim slučajevima i do šest meseci.

U kom se starosnom dobu može javiti pareza?

Kod dece se bolest najčešće javlja kao posledica akutnog i teškog zapaljenja uha (kao i usled borelioze, oboljenja
koje se prenosi ujedom krpelja). Belova pareza češća je kod mlađih osoba između 25 i 35 godina, kao i kod starijih od 60 godina, što ukazuje na mogućnost da imunitet igra važnu ulogu. Starije osobe mogu oboleti od herpesa zostera, virusnog oboljenja koje izaziva uzročnik ovčijih boginja, deponovan u likvoru kičmene moždine. Tada dolazi do pomenutog otoka živca u kostnom kanalu, a tok bolesti je težak i oduzetost često ne prolazi potpuno. Takođe, u nekim porodicama Belova pareza javlja se češće, ali uzrok toga nije poznat.

Pareza facijalis dijagnoza i lečenje

Čim se javi oduzetost lica, potrebno je uraditi pregled uha i neurološki pregled, kako bi se isključile sve druge potencijalne bolesti. Tek tada može se tvrditi daje reč o Belovoj parezi. Ona se leči visokim ili veoma visokim dozama nadbubrežnog hormona kortizona. Terapija traje od 14 do 21 dan, zavisno od toka oporavka. Njome se smanjuje otok u kostnom kanalu i istovremeno se stišava imunološki proces u organizmu koji je do toga doveo. Terapija kortikosteroidima najviše se primenjuje, a od uzroka oštećenja facijalnog nerva zavisi i vrsta terapije. Nekad često izvođena operacija dekompresije u kostnom kanalu danas je napuštena na osnovu novih saznanja koja nam je omogućila moderna dijagnostika, budući da ne postoje naučni i statistički dokazi o delotvornosti ove metode.

Pareza facijalis posledice

U retkim slučajevima javljaju se recidivi, a moguće je i da naizmenično budu zahvaćene obe strane lica. Ukoliko pareza facijalis traje duže (preko šest nedelja), može doći do skraćenja malih mišića lica. Kasnije regenerisana vlakna dolaze do mišića, ali on više nije u stanju da precizno izvršava pokrete, pa polovina lica može postati manje pokretna (kontrakture). Usled pogrešnog urastanja novih vlakana u “strane” mišiće može se izgubiti sposobnost mimike i preciznog voljnog pomeranja lica, pa prilikom zatvaranja kapaka reaguje i gornja usna, a dok zviždimo, delimično nam se zatvara kapak (sinkinezije). Terapija ovih posledica pareze facijalis zahteva strpljivo vežbanje pred ogledalom i posebnu terapiju (biofidbek).
Izvor: Bloger.ba